Yapay zekâ teknolojileri son yıllarda hayatımızın her alanına girmeye başladı. Özellikle OpenAI tarafından geliştirilen ChatGPT, yalnızca birkaç yıl içinde basit arama motoru sorgularından proje planlamaya, teknik açıklamalardan içerik üretmeye kadar geniş bir kullanım alanına sahip “dijital çok amaçlı araç” hâline geldi.
Ancak ChatGPT’nin sunduğu kolaylıklar, onu her konuda güvenilir bir uzman hâline getirmiyor. Birçok insan, sohbet robotlarına her şeyi bilen bir kahin gibi yaklaşarak yanlış bir beklenti içine giriyor. ChatGPT’nin yapısı gereği verdiği yanıtların bazı durumlarda hatalı, eksik veya tehlikeli olabileceğini bilmeden kritik konularda ondan yardım istemek ciddi riskler barındırıyor.
ChatGPT’ye asla sormamanız gereken sorular
Bu yazıda, ChatGPT’ye asla sormamanız gereken 14 kritik konuyu, nedenleriyle birlikte detaylı olarak ele alıyoruz.
- Kişisel Bilgiler
ChatGPT ile yaptığınız konuşmalar tamamen gizli değildir. OpenAI, politikalarında gönderdiğiniz komutları, sohbet geçmişini ve yüklediğiniz dosyaları işlediğini açıkça belirtir. Geçmişte yaşanan çeşitli veri sızıntıları gösterdi ki, bu bilgiler kötü niyetli kişilerin eline geçme riski taşıyor.
- Kimlik bilgileri
- Adres, telefon
- Banka bilgileri
- Sağlık belgeleri
gibi kişisel verilerinizi ChatGPT’ye asla yazmayın.
Ayrıca yapay zekâ modellerinin zaman zaman eğitim verilerini kelimesi kelimesine tekrar ettiği de bilinen bir gerçek. Bu durum, verdiğiniz bilgilerin istemeden başka kullanıcılara yansımasına yol açabilir.
- Yasadışı Faaliyetler
ChatGPT, güvenlik protokolleri gereği yasa dışı konularda yardım etmeyeceğini söyler, ancak yanlış biçimde yönlendirilmiş sorular, şifreli ifadeler veya manipülasyonlarla bu engeller bazen aşılabilir.
Fakat bunu denemenin iki büyük riski vardır:
- Sohbetler kayıt altında olabilir. Gerekli olduğunda hukuken kullanılabilir.
- Yapay zekâ yanlış ve tehlikeli bilgiler verebilir.
Bu nedenle ChatGPT’ye yasadışı yöntemler, hackleme, uyuşturucu kullanımı veya suç planlaması gibi hiçbir konuda soru yöneltilmemelidir.
- Gizli veya Korunan Belgelerin Analizi
Birçok kullanıcı ChatGPT’yi özetleme ve analiz aracı olarak görüyor; bu doğru. Fakat özel koruma altında olan:
- Şirket içi gizli dokümanlar
- Sağlık dosyaları
- Patent bilgileri
- Müşteri verileri
- Kaynak kodları
gibi içeriklerin ChatGPT’ye yüklenmesi, ticari veya hukuki sorunlara yol açabilir.
Samsung’un, mühendislerinin özel kaynak kodlarını sohbet robotuna yüklediğini tespit etmesi bunun en büyük örneği.
- Tıbbi Tavsiye
Her insanın sağlık durumu kendine özgüdür. ChatGPT, geniş veri tabanından yararlanarak genel sağlık bilgisi verebilir ancak teşhis koyma yeteneği yoktur.
- Semptom yorumlama
- İlaç önerisi
- Tedavi planı
- Acil sağlık önerileri
konularında yanlış yönlendirme ihtimali çok yüksektir.
Özellikle yanlış tıbbi yönlendirmeler insan hayatını tehlikeye atabilir.
- İlişki Danışmanlığı
ChatGPT’ye ilişki tavsiyesi almak, duygusal açıdan zor dönemlerde kolay görülebilir. Ancak yapay zekâ:
- Partner davranışını doğru yorumlayamaz
- Sözel olmayan ipuçlarını okuyamaz
- Gerçek bağlamı göremez
- Tek taraflı aktarımı objektif değerlendiremez
Bu nedenle ciddi ilişki sorunları için profesyonel bir terapist en doğru tercih olacaktır.
- Şifre Oluşturma
Güçlü bir şifre için ChatGPT’ye güvenmek hatalıdır. Çünkü:
- Aynı şifreyi başka kişilere de üretebilir
- Üretilen şifreler yeterince güçlü olmayabilir
- Şifreler sohbet geçmişinde saklanabilir
Bunun yerine, profesyonel şifre yöneticileri kullanmak daha güvenli bir yöntemdir.
- Terapi
Terapi yalnızca tavsiye vermek değildir. Bir sürecin, metodun, duygusal ve zihinsel keşfin uzman eşliğinde ilerlemesidir.
ChatGPT, yalnızca onaylama odaklı yanıtlar verebilir ve kişiyi yanlış yönde cesaretlendirebilir.
Bu nedenle depresyon, anksiyete gibi durumlarda asla yapay zekâya güvenilmemeli, profesyonel destek alınmalıdır.
- Onarım Yardımı
Araç veya elektronik cihazların tamirinde ChatGPT’den yardım almak hatalı olabilir. Çünkü:
- Genel bilgiler doğru görünse bile, detaylar yanlış olabilir
- Yanlış uygulama cihazı daha çok zarar verir
- Güvenlik riskleri oluşabilir
Teknik onarım için deneyimli uzmanlar ilk tercihiniz olmalıdır.
- Finans Danışmanlığı
Para yönetimi, vergi sistemi, yatırım planlaması gibi konular karmaşık ve uzmanlık gerektirir.
ChatGPT’nin:
- Halüsinasyon riski
- Güncel ekonomik veriyi bilmemesi
- Ulusal mevzuat farklarını anlamaması
gibi sınırlamaları vardır. Bu nedenle finansal kararlarda uzman danışmanlık tercih edilmelidir.
- Ödev Yardımı
ChatGPT’yi ödevlerde doğrudan kullanmak kısa vadede kolaylık sağlar, ancak uzun vadede:
- Problem çözme yeteneğini zayıflatır
- Eleştirel düşünmeyi azaltır
- Yaratıcılığı düşürür
- Yapay zekâ bağımlılığı oluşturur
Bu nedenle eğitim sürecinde destek amaçlı kullanımı mümkündür ancak tüm çalışmayı yapay zekâya bırakmak öğrenmenin temeline zarar verir.
- Hukuki Belgeler
ChatGPT, hukuki metinlerin dilini taklit edebilir ancak konunun özünü anlamaz.
Avukatların ChatGPT ile uydurma kararlar hazırlayıp mahkemeye sunması bunun en kötü örneğidir.
Sözleşme, dava dilekçesi, hukuki şikâyet gibi belgeler mutlaka uzman tarafından hazırlanmalıdır.
- Gelecek Tahminleri
Gelecek öngörüleri, bilimsel tahmin modelleriyle bile sınırlı doğruluk payına sahiptir. ChatGPT ise tamamen geçmiş veriye dayanır.
- Hisse senetleri
- Spor sonuçları
- Ekonomi tahminleri
- Global kriz tahminleri
konusunda yapay zekâya güvenmek hatalıdır.
- Acil Durum Tavsiyesi
Yangın, trafik kazası, boğulma, yangın, zehirlenme gibi durumlarda her saniye hayatî öneme sahiptir.
ChatGPT:
- Yanlış bilgi verebilir
- Müdahale süresini uzatır
- Panik yaratır
Bu gibi olaylarda yapılması gereken ilk şey 112’yi aramak ve profesyonel yardım istemektir.
- Siyasi Konular
Siyaset nesnel değil, öznel bir alandır. ChatGPT ise eğitim verisindeki:
- İnternet yorumları
- Sosyal medya içerikleri
- Haber analizleri
- İnsan görüşleri
gibi taraflı içerikleri de modeline aktarır. Bu nedenle siyasi sorularda tarafsızlık garanti edilemez.
ChatGPT Güçlü Bir Araçtır, Uzman Değil
ChatGPT doğru kullanıldığında büyük bir kolaylık sağlar. Ancak onu:
- doktor gibi,
- avukat gibi,
- yatırım uzmanı gibi,
- terapist gibi
- ya da güvenlik uzmanı gibi
görmek son derece tehlikelidir.
ChatGPT’yi ideal kullanma yöntemi, onu araştırma ve öğrenme sürecinde yardımcı bir araç olarak konumlandırmak, hayati kararları ise insan uzmanlarla yürütmektir.
